‘धान खेतीमा तीव्रता: खाद्य सुरक्षा र आत्मनिर्भरता’ नारासहित राष्ट्रिय धान दिवस मनाइँदै

काठमाडाैं, १२ असार । सरकारले यस वर्षको राष्ट्रिय धान दिवसका लागि ‘धान खेतीमा तीव्रता: खाद्य सुरक्षा र आत्मनिर्भरता’ भन्ने मूल नारा तय गरेको छ। खाद्य सुरक्षाका लागि धान उत्पादन बढाउने उद्देश्यले यो नारा तय गरिएको हो। कृषि विभागले यस वर्ष असार १५ गते (जुन २९) मा मनाइने २२ औं राष्ट्रिय धान दिवस तथा रोपाइँ महोत्सवको अवसरमा विभिन्न कार्यक्रमहरू आयोजना गर्दैछ।
यी कार्यक्रमहरू जलवायु अनुकूलित प्रविधिमा अनुसन्धान र धान उत्पादन बढाउने कुरामा केन्द्रित हुनेछन्। यसै सन्दर्भमा, स्वदेशी बालीको संरक्षण, प्रविधिको प्रवर्द्धन र यस क्षेत्रमा जलवायु परिवर्तनको प्रभावलाई न्यूनीकरण गर्ने सम्बन्धमा विज्ञहरूसँग खुमलटारमा एक अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना गर्ने तयारी गरिएको छ। सोही अवसरमा धान रोपाइँ महोत्सव र किसान सम्मान कार्यक्रम पनि गरिनेछ। कृषि विभागका महानिर्देशक प्रकाश सञ्जेलले धान उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धि गर्ने तथा किसानहरूमा खाद्य सुरक्षाबारे चेतना अभिवृद्धि गर्ने योजना रहेको बताए।
धान नेपालको मुख्य खाद्य बाली हो जसको आर्थिक विकासमा प्रत्यक्ष प्रभाव पर्छ, र यो देशको सामाजिक, सांस्कृतिक र धार्मिक परम्पराहरूसँग जोडिएको छ। यो नेपालको प्रमुख बाली हो। महानिर्देशक सञ्जेलले धानको महत्त्वलाई ध्यानमा राख्दै धान उत्पादन, आधुनिकीकरण र व्यवसायीकरणलाई प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले सन् २००४ जुन २९ देखि हरेक वर्ष राष्ट्रिय धान दिवस तथा रोपाइँ महोत्सव मनाउँदै आएको बताए। आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा धानको उत्पादन ५७ लाख २४ हजार २३४ मेट्रिक टन थियो, भने आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा उत्पादन बढेर ५९ लाख ५५ हजार ४७६ मेट्रिक टन पुगेको छ।
आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा १४ लाख ३८ हजार ९८९ हेक्टरमा धान रोपाइँ भएको थियो, भने आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा १४ लाख २० हजार ६३६ हेक्टरमा धान रोपाइँ भएको थियो। कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयका सूचना अधिकारी महानन्द जोशीका अनुसार, धान बाली लगाइने क्षेत्रफलमा सामान्य कमी आए पनि उत्पादकत्वमा भएको वृद्धिले समग्र धान उत्पादन बढेको छ। उनले रासायनिक मल, उन्नत बीउका प्रजाति र समयमै भएको वर्षाका कारण धानको उत्पादन बढेको बताए।