बालबालिकाको बीमा गरे बचत पनि सुरक्षा पनि, कुन बीमा कम्पनीको कस्तो योजना (विवरण सहित)

बलराम बुढाथोकी
काठमाडौं, १६ कात्तिक । हिन्दुहरुको महान पर्व विजयादशमी तथा तिहार सकिएसँगै मानिसहरु सामान्य दिनचर्यामा फर्कन सुरु गरेका छन् । तराईक्षेत्रमा भने अझै छठ पर्वको रौनक छ । यो बर्षको चार्डपर्व सकिए पनि बालबालिकाहरु भने अर्को बर्षको दशैं तिहारको लागि अहिलेदेखि नै औला गन्न सुरु गरेका छन् । कतिपय बालबालिका भने दशैं तिहारमा संकलन गरिएको पैसाको हिसाव किताब गर्दैछन् ।

हिन्दूहरुको लागि दशैं तिहारको बिषेश महत्व भए पनि बालबालिकाको लागि भने नयाँ कपडा लगाउँने, मिठो परिकार खाने, देउसी खेल्ने र पैसा कमाउँने पर्व हो । कतिपय बालबालिकाले यति बेला संकलन भएको पैसा बिशेष योजना बनाएका हुन्छन् । तर, अधिकांश बालबालिकाले बजारमा पाईने अनेकथरी परिकार खाएर वा खेलौना खरिद गरेर नै पैसा सक्छन् ।

त्यसैले चार्ड पर्वमा बालबालिकाले संकलन गरेको पैसालाई बचत गर्न सिकाउँने अभिभावकको जिम्मेवारी हो । यस्तो पैसालाई उचित व्यवस्थापनका लागि बीमा योजना खरिद गर्नु राम्रो विकल्प हुन सक्छ । बीमाले बालबालिको भविष्यको लागि आवश्यक पर्ने आर्थिक रकमको सुनिश्चितता गर्छ भने बालबालिकालाई पनि बचत गर्न सिकाउँछ ।

नेपालमा १९ वटा जीवन बीमा कम्पनी छन् । बीमा कम्पनीहरुले बालबालिकालाई लक्षित गरी विभिन्न खालका बीमा योजना सञ्चालनमा ल्याएका छन् । यस्तो योजनाले बालबालिकालाई भोलिको दिनमा अध्ययन, विवाह र ब्रतबन्धका लागि आवश्यक रकम सुनिश्चितता गर्छ । त्यसैले कम्पनीहरुले सञ्चालनमा ल्याएका योजनाको अध्ययन गरी उचित योजना खरिद गर्नु बुद्धिमानी हुनेछ ।

कम्पनीहरुले सञ्चालनमा ल्याएका बीमा योजनाहरु
सूर्या लाइफ इन्स्योरेन्स
सूर्या लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले बालबालिकालाई लक्षित गरी सूर्या संरक्षित (सावधिक) जीवन बीमा योजना सञ्चालनमा ल्याएको छ । यस योजना अनुसार भर्खरै जन्मेको बच्चादेखि १५ वर्षसमम्मको बच्चाको बीमा गर्न सकिन्छ । तर, बीमितको उमेर ६ वर्ष पुगेमा वा बीमा प्रारम्भ मितिबाट २ वर्षको बीमा शुल्क भुक्तानी गरी अवधि पूरा भएको अवस्थामा जुन घटना पछि हुन्छ, सो अवधिदेखि जोखिम प्रारम्भ हुन्छ ।

राष्ट्रि बीमा संस्थान
राष्ट्रिय बीमा संस्थानमा बालबच्चालाई लक्षित गर्दै वात्सल्य जीवन बीमा र बाल उमंग बीमा योजना सञ्चालनमा ल्याएको छ । कम्पनीले सञ्चालनमा ल्याएको वात्सल्य जीवन बीमा यस योजना भर्खरै जन्मेको बच्चाको पनि बीमा गर्न सकिनेछ । अधिकत्तम ८ वर्षसम्मका बालबालिका यस योजनामा समावेश हुन सक्नेछन्  । यो योजना अन्तर्गत १ लाख रुपैयाँ देखि ५ लाख रुपैयाँसम्मको बीमा गर्न सकिन्छ ।

त्यस्तै बालउमंग बीमा योजना १ बर्ष देखि ११ वर्षसम्मका बालबालिकाका लागि योजना खरिद गर्न सकिन्छ । यस योजनाको न्यूनतम अवधि ५ वर्ष र अधिकतमअवधि १५ वर्षसम्मको हुन्छ । अधिकतम अवधि भुक्तानी उमेर १६ वर्षको हुनेछ । त्यस्तै, १ लाखदेखि प्रस्तावकको आयस्रोत र बिमित–प्रस्तावकको स्वास्थ्य परीक्षणका आधारमा अधिकतम बीमांक रकम कायम गर्न सकिन्छ । तर, २० लाखभन्दा बढी रकमको बीमा गर्दा प्रस्तावकको समेत कम्तीमा समान रकमको बीमा अनिवार्य रूपमा गर्नुपर्छ ।

सानिमा लाइफ इन्स्योरेन्स
सानिमा लाईफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले बालबालिका लागि बाल सौगात बीमा योजना सञ्चालनमा ल्याएको छ । न्यूनत्तम ३ वर्ष अधिकत्तम ११ बर्षको बालबालिका लागि यो योजना खरिद गर्न सकिनेछ । यस बीमा योजनाको अवधी अधिकतम १० वर्षको हुने र अधिकतम २१ वर्ष कायम गरेको छ ।

सिटिजन लाईफ इन्स्योरेन्स
सिटिजन लाईफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले ‘बाल भविष्य जीवन बीमा’ नाम बालबालिका लक्षित बीमा योजना सञ्चालनमा ल्याएको छ । यस योजनामा कम्तीमा ५० हजार देखी बढीमा ५० लाख रुपैयाँसम्मका लागि योजना खरिद गर्न सकिन्छ । १५ वर्षसम्मका बालबालिका यस योजनामा प्रवेश गर्न पाउने छन् ।

नेशनल लाईफ इन्स्योरेन्स
नेशनल लाइफ इन्योरेन्स कम्पनीले बालबालिकालाई लक्षित गरी बाल अमृत सावधिक जीवन बीमा बजारमा ल्याएको छ । कम्पनीले सञ्चालन गरेको बाल अमृत सावधिक जीवन बीमा योजना अनुसार भर्खर जन्मेको बच्चादेखि १५ वर्षसम्मको बच्चाका लागि यो बीमा गर्न सकिन्छ । तर, बिमा गरेको दुई वर्षपछि वा बिमितको ६ वर्ष उमेर पुगेपछि मात्र जोखिम प्रारम्भ हुनेछ । कम्तीमा ५० हजार र धेरैमा २५ लाखसम्मको बीमागर्न सकिनेछ । कम्पनीले केटाकेटी जीवन बीमा योजना पनि बिक्रि गर्दै आईरहेको छ । यस्तै कम्पनीले बालबालिका लक्षित बाल शिक्षा बीमा योजना बिक्रि गर्दै आएको छ । केटाकेटी बीमा योजना अनुसार भर्खर जन्मेका बालबालिका देखि ११ वर्षसम्मका लागि यो बीमा गर्न सकिन्छ । बीमा कम्तीमा पनि १ लाख र बढीमा ५० लाखसम्मको गर्न सकिन्छ । बीमित १९ वर्ष पुगेपछि बीमा परिपक्व हुन्छ । यस योजनामा कर्जा र दुर्घटना लाभ भने उपलब्ध छैन । बीमा शुल्क वार्षिक, अर्धवार्षिक वा त्रैमासिक रूपमा पनि भुक्तानी गर्न सकिन्छ ।
बाल शिक्षा योजना अनुसार भर्खरै जन्मेको बच्चा देखि १८ वर्षसम्मको बालबालिको लागि यो जीवन बीमा खरिद उपयुक्त हुन्छ । यसका साथै यो योजनामा एकै बीमा लेखमा बच्चा तथा प्रस्तावक बाबु वा आमा दुई जनाको जीबन बीमा गर्न सकिन्छ ।

लाईफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेशन
लाईफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेशनले बालबालिका लागि सावधिक जीवन बीमा योजना सञ्चालनमा ल्याएको छ । यस योजना अनुसार १ देखि १० वर्षसम्मका बालबालिकाको बीमा गर्न सकिन्छ । न्यूनतम ५० हजारदेखि अधिकतम ५० लाखसम्मको बीमा गर्न सकिन्छ । यस बीमा योजनाको अर्को विशेषता बीमा गरिएको दुई वर्षपछि ऋण समेत लिन सकिन्छ । यस बीमा योजना अन्तर्गत ५० वर्ष उमेरसम्मको प्रस्तावकले अतिरिक्त प्रिमियम शुल्क भुक्तान गरी बिमा शुल्क मिनाहा लाभ लिन सक्छन् ।

एशियन लाईफ इन्स्योरेन्स
एशियन लाईफ इन्स्योरेन्सको बाल उमंग सावधिक जीवन बीमा, भविष्य सावधिक जीवन बीमा बालबालिका सम्बन्धी इन्डोमेन्ट र एस्योरेन्स पोलिसिको बिक्री गर्दै आएको छ ।

आईएमइ लाईफ इन्स्योरेन्स
आइएमई लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीको आइएमई बाल उज्जवल सावधिक बीमा योजना सञ्चालन गरेको छ । भर्खरै जन्मेदेखि अधिकतम १५ वर्षसम्मको बच्चाको लाीग यो बीमा योजना खरिद गर्न सकिनेछ । प्रस्तावकको उमेर न्युनतम १७ वर्ष र अधिकतम ६५ वर्ष निर्धारण गरिएको छ ।
न्युनतम बीमा अवधि १० वर्ष तोकिएको छ भने अधिकतम ३० वर्षसम्मको रहेको छ । बीमितको न्युनतम परिपक्वता उमेर १६ वर्ष तोकिएको छ भने अधिकतम परिपक्वता उमेर ३० वर्ष रहेको छ ।

रिलायबल नेपाल लाईफ इन्स्योरेन्स
रिलायबल लाईफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले बालबालिकाका लागि रिलायबल उच्च शिक्षा जीवन बीमा नामक योजना बिक्रि गर्दै आएको छ । यस योजनाको अधिकतम १५ वर्षसम्म उमेर भएका बालबालिकका लागि खरिद गर्न सकिनेछ ।

भर्खर जम्मेको बालबालिकादेखि १५ वर्षसम्मका लागि यो योजना खरिद गर्न सकिनेछ । यस बीमा योजनामा सुरु भएको २ वर्षपछि वा बिमितको उमेर ६ वर्ष पुगेपछि मात्रै जोखिम सुरक्षा सुरु हुनेछ । बीमा रकम कम्तीमा ५० हजार र अधिकतम प्रस्तावको आयमा आधारित हुन्छ । अधिकतम बीमा अवधि २५ वर्ष र अधिकतम बीमा समाप्ति उमेर २५ वर्षको हुुन्छ ।