नेपालमा अलैंचीको उत्पादन वार्षिक रुपमा बढ्दै, भाउ घट्दा किसान भने चिन्तित

काठमाडौं, १० पुस । छोटो समयमा राम्रो आम्दानी दिने र निर्यातको पनि उच्च सम्भावना बोकेको कृषि उपज हो अलैची । व्यवसायीहरुका अनुसार नेपालबाट वार्षिक ६ अर्व रुपैयाँ भन्दा बढीको अलैची निर्यात हुने गरेको छ । नेपालमा पूर्वी पहाडबाट शुरु भएको अलैँचीको व्यवसायीक खेती ४० जिल्लामा फैलिइसकेको छ ।

पछिल्लो समय यस खेतीतर्फ किसानहरुको आकर्षण बढ्दो छ । तर वार्षिक रुपमा अलैचीको भाउ भने घटिरहेको छ । केही वर्ष अघि सम्म प्रतिकेजी २५ सय रुपैयाँ पर्ने अलैंचीको मूल्य अहिले १२ सय रुपैयाँमा पनि बिक्री गर्न नसकेको किसानहरुको गुनासो छ । जसले गर्दा यस खेतीतर्फ आकर्षित किसानहरुमा केही निराशा थपेको छ । एक अध्ययन अनुसार अलैँची खेती गर्न समुद्री सतहबाट ७०० मिटरदेखि २२०० मिटरसम्मको उचाइ, ८ देखि २० डिग्री सेल्सियस तापक्रम, दोमट माटो र वार्षिक १५०० देखि ५००० मिलिमिटर वर्षा हुने सेपिलो ठाउँ उपयुक्त मानिन्छ । यी विशेषताका आधारमा पनि नेपालका पहाडि जिल्लाहरुमा यसको प्रशस्त सम्भावना रहेको छ । राज्यले यस खेतीतर्फ आकर्षित गर्न अलैचीको राष्ट्रिय नीति बनाउने र सहयोग रकमलाई बढाउने हो भने अलैची खेतीमा लाग्नेको संख्या थप बढ्ने अलैची व्यवसायी महासंघका उपाध्यक्ष राजकुमार कार्कीले बताए ।

हाल सम्म नेपालमा उत्पादित अलैचीको मुख्य बजार भारत हो । तर पछिल्लो समय भारत आफैले पनि अलैची उत्पादनमा बृद्धि गर्दै लगेपछि व्यवसायीहरु निकासीका लागि तेस्रो गन्तव्यको खोजीमा छन् । साउदी अरब, दुवई, कतार, मलेसिया लगायतका देशमा अलैंचीको माग धेरै हुने हुदाँ अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा नेपाली अलैचीको पहुँच विस्तार जरुरी भएको उनले बताए ।

अलैंची विभिन्न प्रकारका मसला, बिस्कुट, बेकरी, सुगन्धित तेल तथा औषधी बनाउन प्रयोग हुने गर्दछ । नेपाली उत्पादनको निकासी बढाउन सरकारले पनि अलैंचीको सामूहिक व्यापार चिन्ह प्रदान गरिसकेको छ । सरकारले ’एभरेस्ट बिग कार्डमम’ नामबाट अलैची निकासी गर्ने निर्णय गरिसकेको छ ।