नेपालको निर्यात बढाउने पाम आयलले भारतसँगको व्यापारिक सम्बन्ध बिगार्ने चिन्ता
काठमाडौं, २१ पुस । नेपालबाट सबैभन्दा बढी निर्यात हुने वस्तु कुन होला ? धेरैको बुझाइ हुनसक्छ, नेपालमै उत्पादन हुने अदुवा, अलैंची, चिया वा यस्तै कुनै । तर नेपालबाट सर्वाधिक निर्यात हुने बस्तु हो पाम आयल । भन्सार विभागले गतसाता सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्ष २०७६÷०७७ को पाँच महिनाको तथ्यांक अनुसार नेपालबाट साढे ११ अर्व रुपैयाँको पाम आयल निर्यात भएको छ। तर यती धेरै निर्यात हुने पाम नेपालमा भने उत्पादन नै हुदैन ।
चालु वर्षको पाँच महिनामा नेपालबाट ४७ अर्व ६१ करोड रुपैयाँको निर्यात भएको छ । यसमा ठुलो हिस्सा पामको छ ।
अहिले भारत सरकारले प्रतिकिलो पाम आयलको आयातमा ५४ प्रतिशत भन्सार दर, १० प्रतिशत सेवा शुल्क र ५ प्रतिशत जीएसटी लगाउने गर्छ । तर त्यही वस्तु नेपाल ल्याएर सामान्य भ्यालु एड गर्दा भन्सार रहित भारत पुग्छ । दक्षिण एशियाली स्वतन्त्र व्यापार सम्झौता (साफ्टा) अनुसार नेपालबाट भारत जाने वस्तुमा पाम आयललाई पनि भन्सार रहित वस्तुको पहुँच दिएको छ । यसको फाइदा उठाउँदै व्यापारीले मलेसिया र इन्डोनेसियाबाट पाम आयल आयात गरेर भारततर्फ निकासी गर्ने गरेको अर्थविद् डा.पोषराज पाण्डे बताउछन् ।
नेपाली व्यापारीहरुले प्रतिकिलो ६९, ७० रुपैयाँमा आयात गरि त्यसलाई सामान्य प्रशोधन गरेर १ सय २ रुपैयाँमा निर्यात गरिरहेका छन् ।
केही व्यवसायीले गरेको यस्तो बठ्याईले तत्कालका लागि निर्यातको आँकडा उकालो चढेपनि दीर्घकालमा नेपाल र भारतबीचको व्यापारिक सम्बन्ध बिग्रन सक्नेमा उनले सचेत गराए । नेपाल र भारतबीचको व्यापारिक सम्बन्धमा यसले विवाद ल्याउन सक्ने भन्दै उनले यसको निर्यातमा नियमन आवश्यक रहेको बताए ।
उसो त पछिल्लो समय व्यापारघाटा नेपाली अर्थतन्त्रका लागि ठुलो टाउको दुखाईको विषय बनेको छ । तर यसरी बढेको निर्यातको आँकडाबाट सरकार हौसिने भन्दा पनि सचेत हुँदै आफ्नो उत्पादन बढाउदै प्रतिस्पर्धात्मक क्षमता बृद्धि गर्नेतिर केन्द्रित हुन आवश्यक रहेको अर्थविद् पाण्डेको सुझाव छ ।
पाम एक प्रकारको वनस्पतिजन्य तेल हो । अफ्रिकी मुलुकमा उत्पत्ति भएको यो तेल हाल इन्डोनेसिया र मलेसियामा धेरै मात्रामा उत्पादन हुन्छ । पाम आयलको सबैभन्दा ठूलो निर्यातक राष्ट्र भारत हो । भारतले एक वर्षमा १ करोड ५० लाख टन भन्दा बढी पाम आयल आयत गर्ने गरेको अनुमान छ । पामको प्रयोग पिज्जा, चकलेट, स्याम्पु, टुथपेस्ट, लिपिस्टिक लगायतका सामाग्री बनाउन गर्ने गरिन्छ ।
