दक्षिण एसियाको वृद्धि ६.६% मा, तर मन्दीको खतरा बढ्दै
काठमाडाैं, २३ असाेज । विश्व बैंकले प्रकाशित गरेको हालैको साउथ एसिया डेभलपमेन्ट अपडेट अनुसार, यस वर्ष दक्षिण एसियाको आर्थिक वृद्धि ६.६ प्रतिशत रहने प्रक्षेपण गरिएको छ। तर २०२६ मा वृद्धि ५.८ प्रतिशतमा घट्ने अनुमान गरिएको छ, जुन अप्रिलको पूर्वानुमानभन्दा ०.६ प्रतिशत अंक कम हो।
रिपोर्टले विश्वव्यापी आर्थिक मन्दी, व्यापार नीतिमा अनिश्चितता, क्षेत्रीय सामाजिक–राजनीतिक अस्थिरता, र कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) जस्ता प्रविधिको कारण श्रम बजारमा हुने व्यवधानलाई मुख्य जोखिमको रूपमा उल्लेख गरेको छ।
विश्व बैंकका दक्षिण एसिया उपाध्यक्ष जोहनज जुटका अनुसार, “दक्षिण एसियामा ठूलो आर्थिक सम्भावना छ र यो अझै विश्वको सबैभन्दा छिटो बढ्दो क्षेत्र हो। तर वृद्धि जोखिमलाई सक्रिय रूपमा व्यवस्थापन गर्न आवश्यक छ। व्यापार खुलापन बढाएर र AI को उपयोग गरेर उत्पादकत्व बढाउन, निजी लगानी बढाउन र रोजगारी सिर्जना गर्न सकिन्छ।”
दक्षिण एसियाका देशहरू अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार र वित्तका दृष्टिले धेरै बन्द छन्। उच्च शूल्कले रोजगार अवसर घट्दै गएको क्षेत्रमा सुरक्षा प्रदान गर्छ। विशेषगरी, उत्पादनका लागि आवश्यक कच्चा माल र अर्ध-उत्पादनमा उच्च शूल्कले निर्माण क्षेत्रलाई प्रभावित पारिरहेको छ।
रिपोर्टका अनुसार, कम शूल्क भएको सेवा क्षेत्रले पछिल्लो दशकमा तीन चौथाइ रोजगार वृद्धिमा योगदान गरेको छ। क्रमशः शूल्क घटाउने नीतिहरू, विशेष गरी स्वतन्त्र व्यापार सम्झौतासँग जोडिएमा, निजी लगानी बढाउन, प्रतिस्पर्धात्मक क्षमता सुधार गर्न र रोजगार सिर्जना गर्न मद्दत गर्नेछ।
AI को सम्भावनालाई उपयोग गर्न रिपोर्टले सुझाव दिएको छ। दक्षिण एसियाको धेरै कार्यबल कम सीपयुक्त, कृषिजन्य वा म्यानुअल काममा व्यस्त छ। तर मध्यम शिक्षित युवा कार्यबल, विशेषगरी व्यवसाय सेवा र IT क्षेत्रमा, AI बाट असर पुग्ने सम्भावना छ। ChatGPT को विकास पछि AI सँग सबैभन्दा संवेदनशील पेशाहरूमा रोजगार सूचिमा करिब २० प्रतिशत गिरावट आएको छ।
तर AI को उचित उपयोगले उत्पादकत्व बढाउने र केही क्षेत्रमा मानव–AI सहकार्यबाट आय वृद्धि गर्ने सम्भावना छ। क्षेत्रीय डेटा अनुसार, AI सीप भएका कामहरूमा करिब ३० प्रतिशत बढी तलब दिने प्रचलन देखिएको छ।
रिपोर्टले रोजगार सिर्जना बढाउन, कम्पनीको वृद्धि रोक्ने नियमलाई सरल बनाउन, यातायात र डिजिटल जडान सुधार, पारदर्शी आवास खोज विकल्प, सीप वृद्धि, रोजगार मेल, र प्रभावित कामदारको लागि सामाजिक सुरक्षा उपाय लागू गर्न सुझाव दिएको छ।
विश्व बैंककी मुख्य अर्थशास्त्री फ्रान्जिस्का ओन्सोर्जले भनिन्, “व्यापार खुलापन र AI को व्यापक उपयोगले दक्षिण एसियामा रूपान्तरण ल्याउन सक्छ। नीति उपायले श्रम पुनःविन्यासलाई सहज बनाउँदा लगानी र रोजगार सिर्जनामा ठूलो योगदान पुग्नेछ।”
रिपोर्टसँगै बंगलादेश र श्रीलंकाको देश विकास अपडेट पनि सार्वजनिक गरिएको छ।
