नेपालमा बैदेशिक लगानी बढ्दो, लगानीका लागि सबैभन्दा बढी चिनियाँ आकर्षित
काठमाडौं, १३ असार । पछिल्लो समय नेपालमा बैदेशिक लगानी बढ्दो छ । उद्योग विभागका अनुसार चालु आर्थिक वर्ष २०७४÷७५ को ११ महिना सम्ममा विभिन्न क्षेत्रमा ५२ अर्व ४२ करोड २९ लाख २० हजार रुपैयाँ बैदेशीक लगानी भित्रिएको छ । यो रकम गत आर्थिक वर्षको भन्दा ३८ अर्ब ५६ करोड ६२ लाख १० हजार रुपैयाँले बढी हो । चालु आर्थिक वर्षमा ३ सय ३९ आयोजनाको जम्मा ५२ अर्ब ४२ करोड २९ लाख २० हजार बैदेशिक लगानी भएको छ । यो आयोजनाको लागत भने ५७ अर्ब २९ करोड २१ लाख ६० हजार रुपैयाँ रहेको छ।
गत आर्थिक वर्ष २०७३÷७४ मा ३ सय ५४ आयोजनाको जम्मा १५ अर्ब ५९ करोड ५० लाख १० हजार रुपैयाँ लगानी प्रतिवद्धता मध्ये १३ अर्ब ८५ करोड ६७ लाख १० हजार रुपैयाँ बैदेशिक लगानी भित्रिएको थियो । विभागका अनुसार चालु आर्थिक बर्षमा सबैभन्दा बढी लगानी उर्जा क्षेत्रमा भित्रिएको छ । उर्जा क्षेत्रको ६ वटा आयोजनामा ३६ अर्ब २५ करोड १ लाख ५० हजार रुपैयाँ बैदेशिक लगानी भएको छ । त्यस्तै पर्यटन क्षेत्रमा एक सय २७ वटा आयोजना संचालनका लागि ३ अर्व ४३ करोड ३७ लाख ३० हजार रुपैयाँ भित्रिएको छ । यो आयोजना संख्या चालु आर्थिक वर्षको सबैभन्दा धेरै हो ।
गत आर्थिक बर्षमा सबै भन्दा बढि पर्यटन क्षेत्रमा लगानी भित्रिएको थियो । विभागका अनुसार पर्यटनमा १ सय ३१ आयोजनामा ५ अर्ब ५२ करोड ८९ लाख ९० हजार रुपैयाँ लगानी भएको थियो भने सेवा क्षेत्रमा १ अर्ब ९५ करोड १० लाख रुपैयाँ र उत्पादन मुलक क्षेत्रमा ३ अर्व ६५ करोड ं५० लाख रुपैया बैदेशिक लगानी भित्रिएको थियो ।
चालु आर्थिक वर्षको जेठ मसान्तसम्ममा कृषि तथा बन पैदावारमा १८, उर्जामा ६, सुचना प्रविधिमा २३, उत्पादन मुलक क्षेत्रमा ६०, खनिजमा १, सेवा मुलकमा १ सय ४, र पर्यटनमा १ सय २७ गरि जम्मा ३ सय ३९ आयोजनाको प्रस्ताव दर्ता भएको तथ्याङ्क उद्योग विभागको छ । हाल नेपालमा लगानी गर्न चाहाने मध्ये सबै भन्दा अग्रस्थानमा चीन रहेको छ । आर्थिक बर्ष २०७३÷७४ को ११ महिनामा चीनले कृषि तथा बन पैदावार, निमार्ण, सुचना प्रविधि, उत्पादन, खनिज, सेवा, पर्यटन गरी जम्मा १ सय ६७ क्षेत्रमा ९ अर्ब ५० करोड ८ लाख रुपैयाँ लगानी गरेको छ । उद्योग विभागको तथ्याङ्क अनुसार अमेरिकाले ३८, भारतले ३५, दक्षिण कोरियाले १३, जापानले १० क्षेत्रमा लगानी गरेका छन् । त्यस्तै बंलादेश,फ्रान्स र नेदरल्यान्डले ८–८ गरी जम्मा ३८ देशहरुले लगानी गरेका छन् । यद्यपी विदेशी लगानीमा दर्ता भएका उद्योग मध्ये पुर्ण रुपमा संचालनमा आएका छन् वा छैनन् भन्ने एकिकृत तथ्याङ्क भने हाल सम्म विभागसँग छैन ।
लगानीकर्ताहरुले राम्रो प्रतिफल र लगानीको सुरक्षालाई हेरेर मात्र लगानी गर्ने गरेको उद्योग विभागका सुचना अधिकारी दुर्गा प्रसाद भुसालले जानकारी दिए । उनका अनुसार अहिले नेपालमा पर्यटन, उर्जा, उत्पादन र सेवा जस्ता क्षेत्रमा बैदेशिक लगानीकर्ताहरुले लगानी गर्न रुचाएका छन् । उनले भने ‘कहिले भुकम्प त कहिले नाकाबन्दि, राजनैतिक अस्थिरता जस्ता समस्यामा मुलुक फस्दा लगानीकर्ताहरु निरुत्साहित बनेका थिए । तर देशमा स्थायी सरकार आए पछि बैदेशिक लगानीको दायरा फराकिलो हुने सम्भावना बढ्दो छ ।’
