चौथो संंस्करणको हिमालयन हाइड्रो एक्स्पो २०२४ शूरू हुन १ दिन बाँकी, कस्ताे छ तयारी ? (भिडियाे)

काठमाडाैं, १० बैशाख । बैशाख १२ गतेदेखि आयोजना हुन गइरहेको चौथो संस्करणको ’हिमालयन हाइड्रो एक्स्पो २०२४’ को अन्तिम तयारी पूरा भएको छ । शुक्रबार पत्रकार सम्मेलन गरी स्वतन्त्र उर्जा उत्पादकहरुको संस्था (इप्पान) र एक्स्पो एण्ड इभेन्ट म्यानेजमेन्ट सर्भिस प्रालिले एक्सपोको सम्पूर्ण तयारी पूरा भएको जानकारी दिएको हो । बैशाख १२ गते बिहान ६ः३० बजे विद्युतीय सवारी ¥याली गर्दै एक्स्पोको सुरुवात हुने र बैशाख १३ गते राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलबाट एक्स्पोको समुद्घाटन गर्ने कार्यतालिका तय भएको इप्पानका अध्यक्ष गणेश कार्कीले जानकारी दिए।

नेपालमा लगानीको सम्भावनाका दृष्टिकोणले जलविद्युत सबै भन्दा ठूलो क्षेत्र हो । सरकारले सन् २०३५ भित्र २८ हजार ५ सय मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्ने मार्गचित्र तयार गरेको छ भने भारतमा १० बर्षमा १० हजार मेगावाट विद्युत दीर्घकालीन रुपमा निर्यात गर्ने सम्झौता गरिसकेको छ । यस्तो अवस्थामा जलविद्युत क्षेत्रमा स्वदेशी तथा विदेशी लगानी आकर्षित गर्ने उद्देश्यसहित एक्स्पो आयोजना गर्न लागिएको इप्पानका वरिष्ठ उपाध्यक्ष, मोहन कुमार डाँगीले बताए । साथै तेस्रो लगानी सम्मेलनको पूर्व सन्ध्यामा आयोजना हुन गइरहेको एक्स्पोले सरकारलाई थप सहयोग पुग्ने विश्वास व्यक्त गरे ।

नेपालमा उत्पादित बिजुलीको आन्तरिक खपत बृद्धि गर्न तथा निर्यात बजारीकरणको ठूलो सम्भावनाका वारेमा ज्ञान र सूचना आदान प्रदान गर्न एक्स्पो उचित गन्तव्य हुने बताइएको छ। समृद्धिका लागि हरित ऊर्जा भन्ने नारासहित आयोजना गर्न लागिएको एक्स्पोमा पहिलो इभी ¥यालीका अलवा प्रदर्शनीस्थल भृकुटीमण्डपमा उच्चस्तरीय बिजनेश मिटिङहरु पनि आयोजना गरिने छ । एक्स्पोमा भारतका प्रतिष्ठित अडानी ग्रुप, पीटीसी, लगायतका कम्पनीका प्रतिनिधिहरुसँग बिजनेश मिटिङ हुने एक्स्पो एण्ड इभेन्ट म्यानेजमेन्ट सर्भिस प्रालिका प्रवन्ध निर्देशक विजय सागर प्रधानले बताए । एक्स्पोमा अहिलेसम्म १२ भन्दा बढी देशका १०० भन्दा धेरै स्टलहरुको बुकिङ सम्पन्न भइसकेको उनको भनाइ छ ।

२०४९ सालमा निजी क्षेत्रलाई जलविद्युत आयोजनामा भित्र्याउने गरी कानुन निर्माण भएसँगै नेपालमा जलविद्युत आयोजनाको निर्माण र विद्युतको पहुँच विस्तार हुँदै गएको छ । १९६८ सालमा ५०० किलोवाट क्षमताको फर्पिङ जलविद्युत आयोजनाबाट सुरु भएको नेपालको जलविद्युतको यात्रा २०८० सम्म आईपुग्दा नेपालको कुल जडित विद्युत क्षमता करिब ३००० मेगावाट हुन पुगेको छ । ऊर्जा देशको आर्थिक समृद्धि र उज्यालो नेपालसँग जोडिएकोले यसलाई मूर्त रुप दिने गरी निजी क्षेत्रबाट भव्य एक्स्पो आयोजनाा गरिएको इप्पानका महासचिव बलराम खतिवडाले बताए ।

ऊर्जा, तथा जलविद्युत प्रवद्र्धक, लगानीकर्ता, व्यवसायी, उपकरण उत्पादक कम्पनी लगायत सबै पक्षलाई एकै ठाउँमा ल्याई जलविद्युतमा जलविद्युत उत्पादन, आवस्यक नयाँ उपकरण तथा आवस्यक लगानीबारे जानकारी दिन एक्सपो महत्वपूर्ण इप्पानको अपेक्षा छ । यसअघि पहिलो एक्स्पो २०७४, दोस्रो २०७५ र तेस्रो एक्स्पो २०७८ सालमा सम्पन्न भइसकेको छ । जलविद्युतमा नीजि क्षेत्रको दायरा साँघुरो र उत्पादन थोरै भएका कारण इप्पानले गरेको विगतका एक्स्पोहरु खासै उपलब्धीपूर्ण नभए पनि चौथो संस्करणको एक्स्पो प्रतिफलमुखी हुने विश्वास व्यक्त गरिएको छ ।

एक्स्पोमा दिगो, समावेशी, हरित, पहुँचयोग्य र प्रतिफलयुक्त ऊर्जा विकासका विविध आयामसँगै ऊर्जासँग सम्बन्धित स्वदेशी र विदेशी लगानी, पुँजी संकलन र व्यवस्थापन, जनताको सहभागिता, आन्तरिक खपत र विद्युत व्यापार, समृद्धि र सामाजिक विकास, नीति र राजनीतिको प्राथमिकता लगायतका विषयमा ७ वटा प्राविधिक सत्र तथा अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना गरिनेछ। यी सबै प्राविधिक सत्रहरुलाई विश्वको जुनसुकै स्थानबाट पनि सजिलै भर्चुअल माध्यम प्रयोग गरी सहभागीता तथा अवलोकन गर्न सकिने बताइएको छ।