चैतको अन्तिम दिनमा ६४ अर्ब कर्जा प्रवाह : बैंकहरूको आक्रामक लगानीले प्रणालीमा तरलता दबाब
काठमाडाैं, ४ वैशाख । चालु आर्थिक वर्षको चैत महिनामा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले कुल १ खर्ब ६१ अर्ब रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गरेका छन्, जसमा ६४ अर्ब रुपैयाँ (करिब ३६ प्रतिशत) चैतको अन्तिम दिनमा मात्र प्रवाह गरिएको छ। यो तथ्यांकले बैंकहरूले महिनाको अन्त्यतिर आक्रामक रूपमा कर्जा विस्तार गरेको संकेत गर्दछ।
बैंकहरूले चैत महिनामा १ खर्ब १७ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेका छन्, जुन कर्जा प्रवाहभन्दा ४४ अर्ब रुपैयाँ कम हो। चालु आर्थिक वर्षको चैत मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरूले ३९ खर्ब ४४ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेका छन् भने ३५ खर्ब ७३ अर्ब रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेका छन्। यसले देखाउँछ कि बैंकहरूले निक्षेपको तुलनामा कर्जा विस्तारमा बढी सक्रियता देखाएका छन्।
तर, यस्तो तीव्र कर्जा प्रवाहले बैंकिङ प्रणालीमा तरलता दबाब सिर्जना गरेको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार चैत मसान्तसम्म बैंकिङ प्रणालीमा ४८ अर्ब ८४ करोड रुपैयाँ तरलता रहेको छ, जुन हरेक दिन घट्दै गएको छ। तरलता कम हुँदै जाँदा अन्तर बैंक ब्याजदर पनि बढेको छ, चैत मसान्तसम्म यो दर ५.५८ प्रतिशत पुगेको छ।
बैंकहरूको आक्रामक कर्जा विस्तारको पछाडि कोभिड–१९ महामारीपछिको आर्थिक मन्दी, लगानीको अवसरको अभाव, र बैंकहरूमा थुप्रिएको तरलता प्रमुख कारणहरू हुन्। बैंकहरूले कर्जा प्रवाह बढाउन ब्याजदर घटाएका छन्, तर कर्जाको माग अपेक्षित रूपमा बढ्न सकेको छैन। यसले गर्दा बैंकहरू निक्षेपको ब्याज खर्च कम गर्न ब्याजदर घटाउँदै आएका छन्।
वर्तमान अवस्थामा बैंकहरूले कर्जा प्रवाहमा सक्रियता देखाए पनि प्रणालीमा तरलता व्यवस्थापन चुनौतीपूर्ण बन्दै गएको छ। यदि कर्जाको माग स्थिर रह्यो भने बैंकहरूले निक्षेपको ब्याजदर अझै घटाउनुपर्ने अवस्था आउन सक्छ, जसले निक्षेपकर्ताहरूलाई असर गर्न सक्छ। साथै, तरलता दबाबले बैंकहरूको सञ्चालनमा पनि प्रभाव पार्न सक्छ।
