काठमाडौं जियो ल्याब संगोष्ठी सम्पन्न
काठमाडाैं, १२ जेष्ठ । ड्युक विश्वविद्यालय (अमेरिका) र त्रिभुवन विश्वविद्यालयको इन्स्टिच्युट अफ इन्जिनियरिङ (IOE) का विद्यार्थीहरूले भूकम्प प्रारम्भिक चेतावनी (Earthquake Early Warning – EEW) विषयमा वर्षभर गरिएको अन्तरविषयगत अनुसन्धान प्रस्तुत गरेका छन्। यो अनुसन्धान २०८२ जेष्ठ ९ गते शुक्रबार काठमाडौंको होटल हिमालयको स्काइलाइन कोठामा दिउँसो १२ बजे देखि ४ बजे सम्म सम्पन्न संगोष्ठीमा प्रस्तुत गरिएको हो।
संगोष्ठीमा प्रस्तुत गरिएको EEW सम्बन्धी अनुसन्धानले प्रविधि, सामाजिक विज्ञान, सार्वजनिक नीति, डाटा विज्ञान, भूकम्प इन्जिनियरिङ र भूगर्भशास्त्रजस्ता क्षेत्रहरूबीचको सहकार्य आवश्यक रहेको देखाएको छ। विद्यार्थीहरूले सबैभन्दा ठ्याक्कै चेतावनी प्रणाली पनि यदि नीति निर्माण र जनचेतना उपयुक्त नभएमा प्रभावकारी हुँदैन भन्ने कुरामा जोड दिए। डाटा विज्ञान र इन्टरनेट अफ थिङ्स (IoT) मा भएको प्रगतिले यस्तो प्रणाली विकासका उपकरणहरूलाई अझ सहज बनाएको छ भने विशिष्ट ज्ञान भने अपरिहार्य रहेको छ।
काठमाडौं जियो ल्याब (ktmgeolab.org) नामक ड्युक र IOE बीचको सहकार्य अन्तर्गत आयोजित यो संगोष्ठी विद्यार्थीहरूको व्यक्तिगत तथा सामूहिक प्रयासको एक विशेष उपलब्धिको रूपमा सम्पन्न भयो। यस अवसरमा विज्ञहरू, विद्यार्थीहरू, र काठमाडौंका जिज्ञासुहरूले विद्यार्थीहरूसँग प्रत्यक्ष संवाद गर्न पाएका थिए।
भूकम्प पूर्व चेतावनी प्रणालीसम्बन्धी अध्ययन निकै महत्वपूर्ण छ र यो विषय नीति-निर्माण तहमा स्पष्ट रूपमा उल्लेख हुनु जरुरी छ ताकि विपद् जोखिम न्यूनीकरणमा प्रभावकारी पहल गर्न सकियोस्,” ड्युक विश्वविद्यालयका सिभिल तथा वातावरणीय इन्जिनियरिङका प्राध्यापक डा. हेनरी ग्याभिनले बताए।
आईओई र ड्युक विश्वविद्यालयबीचको सहकार्य हामी जस्ता विद्यार्थीहरूका लागि अत्यन्तै फलदायी र अर्थपूर्ण रह्यो, किनभने यसले हामीलाई अनुसन्धान गर्न र अन्तर्राष्ट्रिय शोधकर्तासँग सहकार्य गर्ने अवसर प्रदान गर्यो,” परियोजनाका विद्यार्थी संयोजक तथा आईओईका पूर्व विद्यार्थी इन्जिनियर सागर खनालले बताए।
काठमाडौं जियो ल्याब सन् २०१९ मा IOE र ड्युक विश्वविद्यालयबीच भएको सम्झौता (MOU) बाट स्थापना गरिएको हो। यसको उद्देश्य भूकम्प प्रारम्भिक चेतावनी प्रणालीको विकासमा विद्यार्थीहरूलाई सहकार्यमार्फत सक्षम बनाउनु हो, जसले दीगो रूपमा राष्ट्रिय क्षमताको विकास गर्नेछ। यो कार्यक्रम ड्युक र IOE का प्राध्यापकहरूको मार्गदर्शनमा संचालन हुन्छ र पूर्ण रूपमा विद्यार्थीहरूले नै व्यवस्थापन गर्छन्। यस पटकको संगोष्ठी चौथो पटकको विद्यार्थी अनुसन्धान पोस्टर प्रस्तुति थियो।
