बाणिज्य बैंकहरुमा तरलताको चरम अभाव हुदाँ पनि विकास बैंकमा भने सहज

काठमाडौं, १३ मंसिर । पछिल्लो समय  प्राय बैंकहरूको कर्जा तथा निक्षेप अनुपात (सीसीडी रेसियो) ८० प्रतिशत हाराहारीमा पुगेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंक अनुसार हाल संचालनमा बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरु मध्ये प्राय ः बैंकको मंसिर १० गते सम्म सीसीडी रेसियो अनुपात ७७.२ प्रतिशत रहेको छ । त्यस मध्ये २ वटा वाणिज्य बैंकले सीसीडी रेसियो राष्ट्र बैंकले दिएको सीमा अर्थात ८० प्रतिशत कटाएका छन् । अन्य २६ वटा बाणिज्य बैंकहरुको पनि तोकिएको सीमा नजिक रहेको छ ।

चालु आर्थिक बर्षको ३ महिनाको तथ्यांक अनुसार समग्र बैंकिङ्गको निक्षेप संकलनमा करिब ६७ अर्बले वृद्धि छ भने कर्जा बिस्तार मात्र १ सय ७२ अर्बको वृद्धि रहको छ । सोही कारण बजारमा तरलताको समस्या दोहोरिने गरेको छ । कर्जा विस्तार भए अनुसार वित्तिय साधानको व्यवस्थापन बैंकहरुले गर्ने सकेका छैनन् । राष्ट्र बैंकका प्रवक्ता नारायण पौडेलका अनुसार बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुले सम्पती तथा दायित्व विस्तारको तालमेल मिलाउन नसक्दाँ यस्तो अवस्था सृजना भएको हो । यहि सीसीडी नघाएका कारण बैकहरु कर्जा बिस्तार गर्ने सकिरहेका छैनन् । बैंकिङ्ग क्षेत्रमा स्वास्थ्य कारोबार बढाउनका लागि बैंकहरु सचेत हुन आवश्यक रहेको पौडेलले बताए ।

राष्ट्र बैंकले गरेको व्यवस्था अनुसार बैंक तथा वित्तीय संस्थाले एक सय रुपैयाँ निक्षेप संकलन गर्दा ८० रुपैयाँ मात्रै लगानी गर्न पाउँछन् । वाणिज्य बैंकहरूको तुलनामा बिकास बैंकहरुको कर्जा तथा निक्षेपको तालमेल भने राम्रो रहेको छ । समग्रमा विकास बैंकहरु सीसीडी रेसियो ७५ प्रतिशतको हाराहारीमा रहेको छ । अधिकांश विकास बैंकहरुमा तरलताको अवस्था सहज रहेको विकास बैंक एसोशिएसनका अध्यक्ष गोविन्द ढकालले बताए । बैंक तथा वित्तिय संस्थाको पूँजी बृद्धि पश्चात व्यवसाय विस्तारको दबाव परेको कारण उनीहरुले निक्षेप संकलनमा भन्दा कर्जा लगानीमा बढी जोड दिएकाले समस्या सृजना भएको ढकालको भनाई छ । विकास बैंकहरुले सर्बसाधारणहरुको निक्षेप संकलन बढी गर्ने तर बाणिज्य बैंकहरुले संस्थागत निक्षेपकर्ताहरुको निक्षेप संकलनमा बढी जोड दिने हुदाँ संस्थागत निक्षपकर्ताहरुले ठुलो परिमाणमा निक्षेप झिक्दा पनि तरलताको समस्या देखिएको उनको विश्लेषण छ ।

बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुले राष्ट्र बैंकमा जम्मा गर्नु पर्ने अनिवार्य नगद मौजदात देखि बाहेक हाल बजारमा ४२ अर्बको तरलता कायम रहेको छ । सो अनुसार बजारमा तरलताको समस्या खासै देखिन्दैन । बाणिज्य बैंकहरुले कर्जा लगानी गर्न नसक्नुको मुख्य कारण भनेको कर्जा तथा निक्षेपको अनुपात सीसीडी अनुपात मिलाउन नसकेर हो । नियमकारी निकाय राष्ट्र बैंकले सीसीडी नाघेका बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउने जनाएको छ । गत महिना पनि यसरी सीसीडीको सीमा कटाएको बाणिज्य बैंकलाई राष्ट्र बैंकले कारबाही गरेको थियो ।