जब सेन्टरको नाममा ठगी धन्दा, प्रशिक्षणका लागि भन्दै बेरोजगारसँग रकम असुली

बलराम बुढाथोकी
काठमाडौं, २७ जेठ । काठमाडौं उपत्यकाका कलंकी, कोटेश्वर, सातदोबाटो, रत्नपार्क, नयाँ बसपार्क, चावहिल लगायतका मुख्य–मुख्य चोकहरुमा ‘अर्जेन्ट कर्मचारी आवश्यक,’ ‘अन्तरवार्ता विना जव फिक्स,’ ‘घरमै बसिबसि ५० हजार सम्म कमाई’ जस्ता विज्ञापन यत्रतत्र टाँसिएका भेटिन्छन् । कामको खोजीमा रहेकाहरु यस्ता प्रचार सामाग्रीबाट आकर्षित नहुने कुरै भएन ।
अझ घरमै बसी चाहेको जति पैसा कमाउँन सकिने भनेपछि जो कोहीको मन किन नलोभियोस् !

यस्ता प्रचार सामाग्रीले अरुलाई जस्तै हामीलाई पनि आकर्षित ग¥यो । र, हामीले यसबारे बुझ्ने प्रयासमा लाग्यौ । गतसाता सातदोबाटो चोकमा एक महिलाले बुद्धज्योति मल्टिपर्पाेज प्रा.लिको यस्तै प्रचार सामाग्री थमाइन । त्यसमा लेखिएको थियो ‘ डाटा इन्ट्री—२० हजार देखि ४० हजार सम्म तलव ’ । यो कामकोबारेमा जान्ने थप कौतुहलता बढेपछि हामी ललितपुरको सातदोबाटोमा रहेको त्यस कार्यालयमा गयौ । कार्यालयको सोधपुछ कक्षमा एक जना महिला कर्मचारी थिइन । उनीसँग हामीले कामकोबारेमा बुझ्ने प्रयास ग¥यौ ।

हामीलाई अरु भन्दा पनि डाटा इन्ट्रीको कामबारे बुझ्नु थियो । त्यसैकोबारेमा हामीले बुझ्न खोज्यौं । डाटा इन्ट्री काममा ईन्टरनेट आवश्यक पर्ने र त्यो काम गर्दा राम्रो तलब पाइँने उनले जानकारी दिइन् । यदी ईन्टरनेट नभएको अवस्थामा पनि मोबाइलको डाटाबाट गर्न सकिने भएकोले यो काम जहाँ पनि सहजै गर्न सकिने उनले बताइन । तर उनले त्यो कामका लागि सुरुमा ३ हजार ५ सय रुपैयाँ रकम कार्यालयमा बुझाउनुपर्ने बताइन ।

सुनौ उनीसँगको संवाद

शैक्षिक बेरोजगार युवायुवती दैनिक जब सेन्टरद्वारा लुटिँदै
देशमा शैक्षिक बेरोजगारीको संख्या दिन प्रतिदिन बढिरहेको छ । भर्खरै लोकसेवा आयोगले सार्वजनिक गरेको स्थानीय तहको विज्ञापनमा सोमबार सम्म ७० हजार भन्दा बढीले फारम भरिसकेका छन् । त्यसो त, बजारमा देखिएका विज्ञापनको पछाडि लागेर कति युवायुवतिहरु फसेका छन् । फसाउँने तरिकाहरु विभिन्न प्रकारका हुन सक्छन् । यस्तै विज्ञापनको पछाडि परेर जागिर खोज्ने क्रममा नराम्रोसँग फसेको तितो यथार्थ एकराज चौहान सुनाउँछन् । उनी बीबीएस चौथो वर्षको परिक्षा दिएर बसेका विद्यार्थी हुन् । उनी प्लस टु उत्तिर्ण गरेर पहिलो पटक काठमाडौं आएको समयमा काम खोज्न जाँदा चावहिलको एक जब सेन्टरमा पहिलो पटक फसेको कुरा अर्थको अर्थसँग सुनाए । पहिलो पटक आफ्नो सक्कली नागरिता र ५ सय रुपैयाँ उनले जब सेन्टरलाई बुझाएका थिए । घरबाट ल्याएको पैसा सकिएपछि उनले जागिर खोज्न पत्रिकामा आउँने वर्गीकृत डिस्प्ले विज्ञापनको साहारा लिएका थिए । तर त्यो जब सेन्टरले पनि उनलाई ३ हजार रुपैयाँ पहिला दिनु पर्ने भने पनि उनले जागिर गर्न मन गरेनन् । अन्त्र पनि गए तर सबैले पैसा माग्न थालेपछि उनलाई अब पत्रिकामा आउँने विज्ञापन, पोलपोल र भित्ता–भित्तामा टालेका तुःआवश्यकता भन्ने विज्ञापनको विश्वास लाग्न छोडेको छ ।

त्यस्तै अर्का हरि खत्रीको पनि जागिर खोज्दाको पिडा उस्तै छ । उनी काठमाडौंमा पढ्न भनेर आएको केही समय मात्र भएको भयो । गाउँमा सानो तिनो व्यापार व्यवसाय गरेका हरि व्यापारले मात्र नहुँने रैछ भनेर काठमाडौंमा पढ्न आएका थिए । उनले कक्षा १२ को परिक्षा दिएका छन् । पढ्नका लागि उनले केही पैसा जम्मा त गरे तर, जम्मा गरेको पैसाले मात्र काठमाडौंको महंगीमा पढ्न, खान र बस्न नपुग्ने जस्तो लागेपछि उनी जागिरको खोजिमा भौतारिन थाले । उनले पनि जागिरका लागि पत्रिकामा आउने वर्गीकृत डिस्प्ले विज्ञापनकै सहारा लिए । तर यो चाहि जब सेन्टर नभएर कर्मचारी चाहिएको कम्पनी नै थियो । यो कम्पनीको नाम हेलो इन्टरनेशनल नेपाल कम्पनी लिमिटेड थियो । उनले फोनबाट जागिर पक्का हुन्छ तपाई कागजपत्र लिएर आउँनुहोस् भनेर कम्पनीका मान्छेले बोलाएपछि उ त्यहाँ जागिर पाउँने आशा बोकेर पुगे । तर उनलाई सेल्सम्यानमा काम लगाइदिने तर जागिर गरेवापत १० हजार रुपैयाँ दिनुपर्ने सर्त राखियो ।संस्थाले सक्कली कागज पत्र राख्नुपर्छ भने पछि उसले सक्कली एसईईका सम्पूर्ण कागजपत्रहरु त्यही संस्थामा राखे । जब जागिर दोस्रो दिनबाट सुरु भयो तबमात्र उनलाई थाहा भयो उनको जागिर त झोलामा सामान बोकेर घर–घर डुलेर सामान बेच्नु पर्ने रहेछ । उसलाई जागिर ठिक नलागेपछि जागिर छोड्ने निर्णय गरे तर संस्थाले उनका कागजपत्र दिएन् । बरु उल्टै २ हजार रुपैयाँ माग्यो । आज सम्म उनले सटिफिकेट पाएका छैनन ।

यसो भन्छिन् बुद्धज्योति मल्टिपर्पाेज प्रा.लि. कि सञ्चालिका
बुद्धज्योति मल्टिपर्पाेज प्रा.लि. का सञ्चालिका विमला शर्माका अनुसार जागिर खोज्न आउँने सबैले जागिर नपाउँने बताइन् । आफूहरुले विभिन्न संस्थाहरुसँग समझदारी गरेर कर्मचारी उपलब्ध गराउँने गरेको उनको भनाई छ । कतिपयले काम राम्रो भएन भनेर २÷४ दिनमै पनि जागिर छोड्ने गरेको उनले जानकारी दिन् । तर, ३ हजार देखि ५ हजार फारम भर्ने सबैले जागिर पाउँछन् त ? र सुरुमै ३ देखि ५ हजारसम्म पैसा चाँही किन तिर्नुपर्ने ? भन्ने प्रश्न गर्ने वित्तिकै उनले हामीसँग कुरा गर्न चाहिनन् र फोन काटिदिइन ।